Η ιστορία των εκπαιδευτικών προγραμμάτων ταυτίζεται, σχεδόν, με την ιστορία του ίδιου του Ιδρύματος Βασίλη Παπαντωνίου (πρώην Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα), αφού η λειτουργία τους αρχίζει ένα μόλις χρόνο μετά την ίδρυσή του, το 1975. Τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας τους περιλάμβαναν μαθήματα ελληνικών χορών, επιτυγχάνοντας μέσα απ’ αυτούς τη γνωριμία με την ελληνική δημοτική μουσική και την τοπική ενδυμασία. Στη συνέχεια επεκτάθηκαν, με την ενεργό συμμετοχή των παιδιών, στα έθιμα του λαϊκού εορτολογίου: κάλαντα και χριστόψωμα τις γιορτές των  Χριστουγέννων, γαϊτανάκι, μεταμφιέσεις και χαρταετοί τις Απόκριες, καλάθια με αβγά και κουλούρια το Πάσχα ή διάφορα άλλα θέματα, όπως π.χ., η γνωριμία με το φυτικό και θαλάσσιο περιβάλλον της περιοχής μέσα από τη λαϊκή αντίληψη, η θεατρική μεταφορά λαϊκών παραμυθιών, η οργάνωση μιας έκθεσης με αντικείμενα φτιαγμένα από τα ίδια τα παιδιά στα εκπαιδευτικά εργαστήρια κλπ. Περιοδικές εκθέσεις με θέματα που αγγίζουν το παιδί, όπως το θέατρο Σκιών, έδωσαν νέα ώθηση. Τα παιδιά έγραψαν έργα, έφτιαξαν φιγούρες, έπαιξαν Καραγκιόζη. Σταθμό αποτελεί η έκθεση που οργάνωσε το ΙΒΠ το 1985-1986, με θέμα «Το παιδί και το παιχνίδι».

Κόστος συμμετοχής στα εκπαιδευτικά προγράμματα: 3 €/άτομο

Ανώτατος αριθμός συμμετεχόντων: 25 άτομα

Είσοδος ελεύθερη για τους συνοδούς εκπαιδευτικούς

Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων

Κασσιανή Πλατή και Μαντώ Χριστοπούλου - Τηλ. 27520 28947 - Email: education@bpf.gr

Εκπαιδευτικά προγράμματα 2024-2025

Εθνολογικό Μουσείο Ναυπλίου

Συλλογές: Σχέδια, Σχήματα, Χρώματα

Νηπιαγωγείο, Α΄ και Β΄ Δημοτικού - Διάρκεια: 60'

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Συλλογές: Σχέδια, Σχήματα, Χρώματα» μέσα από την περιήγηση στη νέα έκθεση του Μουσείου και ένα παιχνίδι ταύτισης στοιχείων, δίνει την ευκαιρία στους μικρούς μας επισκέπτες να ανακαλύψουν τα σχέδια, τα σχήματα και τα χρώματα που διακοσμούν τα αντικείμενα των προθηκών με ένα διασκεδαστικό τρόπο.

Οι περιπέτειες μιας κλωστής

Νηπιαγωγείο, Α΄ και Β΄ Δημοτικού - Διάρκεια: 60'

Μια κλωστή μας μιλά για τη ζωή της και οι ιστορίες που αφηγείται ταξιδεύουν τα παιδιά στο παρελθόν, γνωρίζοντάς τους την υφαντική. Μέσα από ένα ευχάριστο παιχνίδι ανακαλύπτουν τα “παράξενα” αντικείμενα του Μουσείου, ενώ παράλληλα ενεργοποιούν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους.

“Συλλέγω, ερευνώ, εκθέτω...”: Ένα ταξίδι στον κόσμο του Μουσείου

Γ΄ έως Στ΄ Δημοτικού και Γυμνάσιο - Διάρκεια: 90'

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Συλλέγω, ερευνώ, εκθέτω…» σχεδιάστηκε με γνώμονα τη νέα μόνιμη έκθεση του ΙΒΠ «Οι συλλογές: ένα ταξίδι στον χώρο και στον χρόνο», που στοχεύει στην ανάδειξη του εύρους των συλλογών του. Είναι μία δράση που ξεκινά με αφετηρία το Μουσείο, συνεχίζεται στην τάξη και ολοκληρώνεται στο Μουσείο, επιδιώκοντας την αλληλεπίδραση των μαθητών με αυτό και τη δημιουργία μιας σταθερής σχέσης μεταξύ τους.

“Mόδα είναι θα περάσει...". Τα ενδυματολογικά στυλ στον 20ό αιώνα

Μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου - Διάρκεια: 90'

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα “Μόδα είναι θα περάσει..." στοχεύει στη γνωριμία με το ένδυμα, τη μόδα και τα στυλ που επικράτησαν και εξελίχθηκαν τον 20ό αιώνα. Οι μαθητές ερευνούν σε ομάδες ενδυματολογικές τάσεις προηγούμενων δεκαετιών και ντύνονται με τα ενδύματα που τις αντιπροσωπεύουν.

Το Ναύπλιο στον 19ο αιώνα

Δ΄, Ε΄ και Στ΄ τάξεις Δημοτικού, Γυμνάσιο και Λύκειο - Διάρκεια: 90'

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα “Το Ναύπλιο στον 19ο αιώνα” περιλαμβάνει έναν περίπατο στην παλιά πόλη -εντός των τειχών- και στοχεύει να γίνει το εργαλείο που θα χρησιμοποιήσει ο μικρός ή νεαρός επισκέπτης για να ανακαλύψει μια εποχή μέσα από τα στοιχεία που προσφέρει το δομημένο περιβάλλον.

Μουσείο Παιδικής Ηλικίας

«Κάτι που μου μοιάζει…»

Νηπιαγωγείο, Α΄ και Β΄ Δημοτικού  - Διάρκεια: 60΄

Γυρνάμε τον χρόνο και ταξιδεύουμε στο παρελθόν μαθαίνοντας τα πάντα γύρω από το διαχρονικό παιχνίδι των παιδιών, την κούκλα, στις διάφορες μορφές της («πλαγγόνα», «κουτσούνα», νευρόσπαστο, τσολιαδάκια κ.ά). Στη συνέχεια κατασκευάζουμε με απλά υλικά τις δικές μας κούκλες, τις διακοσμούμε και τους δίνουμε ζωή με τη φαντασία μας.

«Τα παιδία παίζει…»

Όλες οι τάξεις του Δημοτικού - Διάρκεια: 90΄

Τόπια, γιο-γιο, αρκουδάκια, σβούρες, νευρόσπαστα, πατίνια και πολλά άλλα δίνουν έμπνευση στα παιδιά για να δημιουργήσουν τα δικά τους αυτοσχέδια παιχνίδια. Πως ήταν άραγε η ζωή των παιδιών στο παρελθόν και πώς θα ήταν η ζωή του παιδιού που θα έπαιζε με τα παιχνίδια που κατασκευάσαμε; Ένας φανταστικός χαρακτήρας ξυπνά μέσα από τις κατασκευές μας.

Ένας «Βεζίρης» στο μουσείο

Δ' -Στ΄ Δημοτικού - Διάρκεια: 90΄

Με πρωταγωνιστή το ομαδικό παιχνίδι «Βεζίρης», τα εξαρτήματα του οποίου παρουσιάζονται στην έκθεση, αλλά και τη χρήση εποπτικού υλικού, συζητάμε για τα ομαδικά παιχνίδια του παρελθόντος. Έχουν άραγε αλλάξει πολύ μέχρι τις μέρες μας; Τα παιδιά καλούνται να δημιουργήσουν ένα δικό τους ομαδικό παιχνίδι, ορίζουν ρόλους, κανόνες και στόχους και περιγράφουν τη διαδικασία. Στη συνέχεια εφαρμόζουν όσα κατέγραψαν και παίζουν σε ομάδες.

«Παιδιόθεν…»

Μαθητές Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης - Διάρκεια: 90΄

Οι μαθητές γίνονται ερευνητές και φέρνουν μαζί τους μνήμες των παιδικών χρόνων των παππούδων και των γονιών τους. Ακολουθούν τις ενότητες της έκθεσης και με τη βοήθεια εποπτικού υλικού συζητούν για τις πτυχές της παιδικής ηλικίας κατά τον 19ο και 20ό αιώνα. Μελετούν το υλικό που συνέλεξαν σε ομάδες και εμπλουτίζουν το αρχείο του μουσείου δημιουργώντας ένα ψηφιακό έκθεμα.

Το Ίδρυμα Βασίλη Παπαντωνίου, σε συνεργασία με την Εθνική Πινακοθήκη – Παράρτημα Ναυπλίου, και με την υποστήριξη του Ιδρύματος Μποδοσάκη, υλοποιεί ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές, στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας 1821-2021

«Οδοιπορικό στο Ναύπλιο της Παλιγγενεσίας»

Μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης - Διάρκεια 90΄

Η υλοποίηση του προγράμματος γίνεται ΔΩΡΕΑΝ!

Οι μαθητές περιηγούνται στην πόλη του Ναυπλίου και στις συλλογές του ΙΒΠ και της Εθνικής Πινακοθήκης – Παράρτημα Ναυπλίου. Στόχος είναι τα παιδιά να κάνουν ένα ταξίδι στον χρόνο, σε σημαντικά γεγονότα της Επανάστασης και των μετεπαναστατικών χρόνων, μέχρι την αναχώρηση του Όθωνα από την Ελλάδα το 1862. Για τη σύνδεση των «σημείων» του Οδοιπορικού και την υλοποίηση του προγράμματος δημιουργήθηκε εκπαιδευτικό υλικό που θα διανέμεται σε σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας. Τα εκπαιδευτικά έντυπα είναι εμπλουτισμένα με πληροφορίες, εικόνες και δραστηριότητες-παιχνίδια που καθοδηγούν τα παιδιά με διασκεδαστικό και ευχάριστο τρόπο στη δια ζώσης περιήγηση.

(βλ. και: (α)  Ελληνικά: http://bit.ly/pli-Nafplion1821-GR - (β) Αγγλικά: http://bit.ly/pli-Nafplion1821-EN).

Το Ίδρυμα Βασίλη Παπαντωνίου και το Πολεμικό Μουσείο (Παράρτημα Ναυπλίου) παρουσιάζουν σε συνεργασία δύο νέα εκπαιδευτικά προγράμματα, που υλοποιούνται στις εκθέσεις τους.

Τα προγράμματα πραγματοποιούνται κάθε Τρίτη, κατόπιν συνεννόησης με την Κασσιανή Πλατή.

Ψάξε ψάξε δεν θα το βρεις…

Νηπιαγωγείο, Α΄ και Β΄ Δημοτικού - Διάρκεια: 60΄

Ο στρατηγός Χαμαιλέων καλωσορίζει τα παιδιά σε ένα διασκεδαστικό και οικείο παιχνίδι απόκρυψης και τα βοηθά να ανακαλύψουν τις συλλογές των δύο Μουσείων. Παράλληλα, συζητούν για τα ζώα στη φύση που αλλάζουν χρώμα. Πώς αυτό τα προστατεύει; Πώς ο προϊστορικός άνθρωπος προστάτευε τον εαυτό του; Τι είναι το καμουφλάζ; Γιατί είναι σημαντική η ειρήνη για την ανθρωπότητα; Στο τέλος, τα παιδιά συμμετέχουν σε μια καλλιτεχνική δραστηριότητα.

Από-ΣΤΟΛΗ

Στ΄ Δημοτικού - Γυμνάσιο και Λύκειο - Διάρκεια: 90΄

Μέσα από τη γνωριμία με επιλεγμένα εκθέματα των δύο Μουσείων, οι μαθητές συλλέγουν πληροφορίες και μαθαίνουν για την ίδρυση της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων από τον Ιωάννη Καποδίστρια στο Ναύπλιο, μετά τη δημιουργία του νέου Ελληνικού Κράτους, και την ιστορία της. Οι μαθητές εστιάζουν στη στολή ως τύπο ενδύματος και στην εξέλιξή της διαχρονικά. Μελετούν την ιστορική πορεία των στολών, τα διαφορετικά είδη τους (στρατιωτικές, εργατικές, μαθητικές κ.ά.) και συζητούν για τους συμβολισμούς τους.

Προγράμματα που ολοκληρώθηκαν

Μουσείο Παιδικής Ηλικίας

"Ο δικός μας Γιάννης Τσαρούχης - Έργα του από τις συλλογές του ΙΒΠ" - (Γ-Στ' τάξεις Δημοτικού, Γυμνάσιο, Λύκειο) - Διάρκεια: 90'

Οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με το πολυσχιδές έργο του καλλιτέχνη, που δεν περιορίζεται στη ζωγραφική, αλλά και με τις πολλαπλές επιλογές έκφρασης του.

"Παίζουμε;" (Νηπιαγωγείο και Δημοτικό) - Διάρκεια: 60'

Στην περιοδική έκθεση με θέμα παιχνίδια από μέταλλα διαφόρων ειδών, οι μικροί επισκέπτες κλήθηκαν να σκεφτούν πώς θα ήταν ο κόσμος χωρίς παιχνίδια. Στη συνέχεια, με τη συμμετοχή σε ένα παιχνίδι χειρισμού και διερεύνησης, τα παιδιά επεξεργάστηκαν, άγγιξαν και έπαιξαν με αυθεντικά παιχνίδια από τις συλλογές του ΙΒΠ, ενώ στο τέλος κατασκεύασαν τη δικής τους επινόησης εκδοχή παιχνιδιών με απλά στη χρήση υλικά. 

Πρόγραμμα «ΜΕΛΙΝΑ»

Σημαντική ήταν η συμμετοχή του ΙΒΠ στο πειραματικό πρόγραμμα «ΜΕΛΙΝΑ - Εκπαίδευση και Πολιτισμός»

Φτιάχνοντας το Πουκάμισο (3ο Δ.Σ. Ναυπλίου)
Γνωριμία με την ενδυμασία από τους προϊστορικούς χρόνους και τη διαχρονική εξέλιξή της και δημιουργία του πουκάμισου, αναπόσπαστο τμήμα για όλες τις ελληνικές τοπικές ενδυμασίες.

Κατά το δεύτερο έτος το ΠΛΙ ανέλαβε τον σχεδιασμό και υλοποίηση έξι εκπαιδευτικών προγραμμάτων:

Το αερόστατο της Ανάστασης (Δ.Σ. Λεωνιδίου Κυνουρίας)
Γνωριμία με το μοναδικό αναστάσιμο έθιμο του αερόστατου, μέσα από τη διαδικασία κατασκευής του άλλοτε και σήμερα. Με τη βοήθεια των σχημάτων, τα οποία δίνουν αναλυτικά τα στάδια κατασκευής, και του ειδικού χαρτιού που περιέχεται στο φυλλάδιο, τα παιδιά μπορούν να δημιουργήσουν το δικό τους μικρό αερόστατο.

Το μήνυμα της Μπούλας (2ο Δ.Σ. Λεχαινών Ηλείας)
Η "τσετιά", με τους "γκότσηδες" και τις "μπούλες" της περιόδου των Απόκρεω, γίνεται παιχνίδι χαρτοκοπτικής και ανταλλαγής μηνυμάτων, που φέρνει σε επαφή τα παιδιά με τον τοπικό εθιμικό κύκλο.

Γεύσεις από γάλα (1ο Δ.Σ. Καρπενησίου)
Τα παιδιά γνωρίζουν τη διαδικασία παραγωγής του γάλακτος και των παράγωγων του, μαθαίνοντας ταυτόχρονα ορισμένα πράγματα για την κτηνοτροφία, που υπήρξε σημαντικότατος κλάδος της οικονομικής ζωής του τόπου και εξακολουθεί να παίζει σπουδαίο ρόλο. Η παρασκευή και η συσκευασία του δικού τους γιαουρτιού τους προσφέρει τη χαρά της δημιουργίας ενός δικού τους προϊόντος.

"Τι χορό να κάμω 'γω, που παπούτσια δεν φορώ" (6ο Δ.Σ. Καλαμάτας)
Γνωριμία με υποδήματα τοπικών ενδυμασιών, αλλά και με επαγγέλματα που χάνονται (τσαγκάρηδες), μέσα από ένα οδοιπορικό, που συνοδεύεται από λαϊκές παροιμίες. Το παιχνίδι με τις κάρτες βοηθάει τα παιδιά να παρατηρήσουν και να απομνημονεύσουν ευχάριστα πολύτιμα στοιχεία της λαϊκής μας παράδοσης.

Θάλασσα - Ο μόνος δρόμος (Δ.Σ. Νεάπολης Λακωνίας)
Η ακτοπλοΐα αποτελεί από τα τέλη του περασμένου αιώνα σημαντικό μέσο μετακίνησης ανθρώπων και εμπορευμάτων. Η γνωριμία με τα πρώτα πλοία και τους πρώτους Πελοποννήσιους καραβοκύρηδες γίνεται μέσα από το φυλλάδιο της Νεάπολης, μιας περιοχής για την οποία η θάλασσα ακόμα και σήμερα αποτελεί τον κυριότερο δρόμο επικοινωνίας. Τα παιδιά γνωρίζουν τη σχεδία - την οποία και κατασκευάζουν τα ίδια - την τριήρη, τα ιστιοφόρα, τα ατμοκίνητα και τα πιο σύγχρονα πλοία, αλλά και τον σπουδαίο ρόλο που παίζει η θάλασσα στη χώρα μας.

Η μαντολινάτα (2ο Δ.Σ. Λευκάδας)
Στο όμορφο νησί της Επτανήσου, το τραγούδι είναι δεμένο με την ίδια τη ζωή. Οι Λευκαδίτες, μικροί και μεγάλοι, τραγουδούν σερενάτες και αρέκιες, ενώ η μαντολινάτα περιδιαβαίνει τα καντούνια του νησιού. Η "μαντολινάτα" δίνει ερεθίσματα για τη δημιουργία μουσικών σχημάτων από τα παιδιά του σχολείου.